Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2015

Έξυπνος δε γενόμενος ο δεσμοφύλαξ...

Έξυπνος κυριολεκτικά είναι αυτός που δεν κοιμάται, που βρίσκεται σε εγρήγορση, από την πρόθεση εκ και το ουσιαστικό ύπνος. Η σημασία της λέξης γρήγορα διευρύνθηκε, ώστε να σημαίνει τον ευφυή, αυτόν που έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται γρήγορα και σε βάθος τα πράγματα.

Η εξυπνάδα, επομένως, είναι η ιδιότητα που διακρίνει τους έξυπνους ανθρώπους , η ανεπτυγμένη νοημοσύνη. Η λέξη αυτή, ωστόσο, έχει και αρνητική χροιά, όταν αναφέρεται σε ανόητα αστεία, που δεν κάνουν οι έξυπνοι , αλλά οι εξυπνάκηδες, αυτοί δηλ. που παριστάνουν τους έξυπνους. Και επειδή κάθε τι, άρα και η εξυπνάδα θέλει μέτρο, καμιά φορά το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται, όπως σημειώνει και η σχετική παροιμία.

Το ζήτημα, επομένως, δεν είναι να κάνει κανείς τον έξυπνο, αλλά να είναι έξυπνος.

Εκτός από τη λέξη έξυπνος χρησιμοποιούμε και μια παραλλαγή της, τη λέξη ξύπνιος η οποία νομίζω υπογραμμίζει περισσότερο την ευστροφία και ταχύτητα στη σκέψη ενός ανθρώπου, αυτό που στην καθημερινότητα λέμε "αυτός παίρνει στροφές".

Και επειδή η γλώσσα μας είναι πλούσια σε παραλλαγές δεν θα μπορούσε παρά να διαθέτει πολλά συνώνυμα για την συγκεκριμένη λέξη, επισημότερα, όπως ευφυής, ιδιοφυής, εύστροφος, νοήμων, ή και λαϊκότερα, όπως σπίθα, σπίρτο, φωστήρας, αετός, ξεφτέρι κ.λπ

Ο πλούτος αυτός των συνωνύμων με κάνει να σκέφτομαι πως στον τόπο μας θα πρέπει να υπάρχουν αρκετοί έξυπνοι άνθρωποι, αφού η γλώσσα μας αποτυπώνει με τόσες λεπτές παραλλαγές την ιδιότητα αυτή του νου. Τότε λοιπόν, γιατί παντού επικρατεί το αντίθετο της εξυπνάδας, δηλ. η βλακεία και η ανοησία;

Αλλά γι' αυτά θα υπάρξει συνέχεια...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου