Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2017

Το σχετικό και το απόλυτο

Αφορμή γι' αυτή μου την ανάρτηση στάθηκε μια συζήτηση που είχα με μια φίλη μου αγαπημένη , μια συζήτηση γύρω από το ηθικά δέον.
Πρόκειται φυσικά για ένα θέμα που έχει απασχολήσει εδώ και αιώνες τον άνθρωπο , τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Πολύ περισσότερο μάλιστα ,τους διανοούμενους και την Φιλοσοφία.

Υπάρχει άραγε μια ηθική συμπεριφορά που να διέπεται από κανόνες κοινά αποδεκτούς και σεβαστούς ή όλα υπόκεινται στη σχετικότητα της στιγμής και στην προσωπικότητα κάθε ανθρώπου;
Τελικά , είναι θέμα παιδείας και γνώσης η αρετή;
Και τι είδους παιδεία είναι αυτή , πως πραγματώνεται και ποια τα αποτελέσματά της;

Θα σταθώ στις έννοιες του σχετικού και του απόλυτου , γιατί πιστεύω πως αυτές δίνουν μια βάση για την οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση και προβληματισμό.
Το σχετικό είναι αυτό που σχετίζεται με κάτι άλλο , που δεν είναι απόλυτο αλλά προσδιορίζεται και από άλλους παράγοντες έξω από αυτό. Άρα το σχετικό δεν είναι αυτόνομο.
Το απόλυτο είναι το ανεξάρτητο από σημεία αναφοράς , δεν σχετίζεται με τίποτε και είναι ολοκληρωμένο per se. Η αρχική μάλιστα σημασία της λέξης δήλωνε το απελευθερωμένο , το μη εξαρτημένο.

Αν μια κοινωνία σχετικοποιήσει τα πάντα , κινδυνεύει και να δικαιολογεί τα πάντα...οι σοφιστές στην αρχαία Αθήνα έκαναν κάτι αντίστοιχο και κατέληξαν να ταυτιστούν με την παραποίηση της αλήθειας και την εύσχημη εξαπάτηση.
Ο Σωκράτης πάλι αναζητούσε τις αρχικές και αναλλοίωτες έννοιες , το Ωραίο, το Δίκαιο , την Αρετή  την Αλήθεια...και τελικά ήπιε το κώνειο , γιατί "διέφθειρε" τα ήθη. Κι όλα αυτά σε μια κατά τα άλλα δημοκρατική Αθήνα!!!

Οι Γερμανοί που υπήρξαν λάτρεις της αρχαιότητας κι αναζήτησαν σε αυτή πρότυπα συμπεριφοράς και ζωής κατέληξαν να δημιουργήσουν ένα Ολοκαύτωμα για το οποίο μιλάμε και θα μιλάμε για πολλά ακόμη χρόνια...
Δεν ήταν άραγε πεπαιδευμένοι; Μήπως η ανθρωπιστική παιδεία έγινε γι αυτούς άλλοθι ελιτισμού;
Για να μην μιλήσω για τη χριστιανική τους ηθική...

Αν με ρωτάτε τι προσωπικά πιστεύω , τάσσομαι με τον Σωκράτη. Δεν είναι όλα σχετικά...και μια κοινωνία , αν θέλει να είναι κοινωνία ανθρώπων και όχι θηρίων , πρέπει να αναζητήσει και να θεμελιώσει ηθικές αρχές απαραβίαστες και  σεβαστές.
Όσο για την εμπέδωσή τους , αυτή πράγματι είναι θέμα παιδείας...όχι όμως μιας παιδείας που αναλώνεται στον τύπο...

Η παιδεία είναι πράξη.
Η παιδεία εθίζει στο Καλό ,το Δίκαιο , το Ωραίο μέσω της καθημερινής και αδιάλειπτης πράξης.
Και η μεγαλύτερη ευθύνη είναι δική μας...των γονέων , των δασκάλων , των πνευματικών ανθρώπων.