Οδοιπορώντας στην Πεντέλη

Ένα από τα μεγαλύτερα βουνά του λεκανοπεδίου της Αττικής είναι η Πεντέλη. Έχει πυραμιδοειδές σχήμα και η ψηλότερη κορυφή της είναι γύρω στα 1100 μέτρα. Εκεί βρισκόταν στην αρχαιότητα ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς.

Η Πεντέλη είχε πυκνά δάση , πλούσια νερά και δυστυχώς γι' αυτήν μάρμαρο...έτσι από την αρχαιότητα ήδη άρχισε η εξόρυξή του , ειδικά μάλιστα , για τις ανάγκες του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή , τον 5ο αιώνα π.Χ.

Το μάρμαρο της Πεντέλης "αφέθηκε στην ησυχία του". ...την βυζαντινή και μεσαιωνική περίοδο. Τότε το βουνό και οι πολλοί του οικισμοί και αρχαίοι δήμοι μαράζωσε και πολλοί ασκητές βρήκαν καταφύγιο σε αυτό και έφτιαξαν τις σκήτες τους σε διάφορα σημεία του.

Αργότερα , δυστυχώς , κατά την διάρκεια του 19ου αι., όταν η Αθήνα ως νέα πρωτεύουσα ξαναχτιζόταν , τα λατομεία άρχισαν να δουλεύουν πάλι πυρετωδώς...τα σπουδαία νεοκλασικά της Αθήνας , η Ακαδημία , η Εθνική βιβλιοθήκη και το Καλλιμάρμαρο είναι όλα χτισμένα με Πεντελικό μάρμαρο.

Η Πεντέλη είναι ένα ιδιαίτερο μέρος και κάθε φορά που τυχαίνει να την επισκεφτώ νιώθω να με γοητεύει , παρά το ότι δυστυχώς είναι γεμάτη πληγές από τα λατομεία και τις πυρκαγιές και κατοικημένη σαν να πρόκειται για προάστιο της Αθήνας.

Σε κάθε περίπτωση , αν έχεις τη διάθεση , μπορείς να ανακαλύψεις και στους σύγχρονους χαλεπούς καιρούς οάσεις ομορφιάς σε αυτήν.

Μια τέτοια περιοχή ιδιαίτερης αρχαιολογικής αξίας και φυσικής ομορφιάς είναι ο Διόνυσος. Στην αρχαιότητα η περιοχή ονομαζόταν Ικαρία και είχε πάρει το όνομά της από τον βασιλιά Ικάριο. Αυτός καλοδέχτηκε τον θεό Διόνυσο , υιοθέτησε την καλλιέργεια του αμπελιού και μέσα στον ενθουσιασμό του έδωσε σε βοσκούς της περιοχής να πιουν ανέρωτο κρασί... Αυτοί μέθυσαν και τον σκότωσαν , όταν όμως κατάλαβαν το σφάλμα τους , τον έθαψαν κρυφά. Οι συγγενείς του τον ανακάλυψαν με την βοήθεια του σκύλου του και ο Διόνυσος οργισμένος έστειλε αρρώστια στις κοπέλες της Αθήνας ....για να εξευμενιστεί φτιάχτηκε το ιερό του στην περιοχή του σημερινού Διονύσου και  καθιερώθηκε η λατρεία του.

















Στα χρόνια του Πεισίστρατου ένας ποιητής από την ίδια περιοχή , ο Θέσπης , τελειοποιεί τον διθύραμβο και γίνεται ο πρώτος τραγικός ποιητής. Στην περιοχή του Διονύσου βρίσκουμε ερείπια του αρχαίου θεάτρου και ενός χορηγικού μνημείου , το οποίο στα βυζαντινά χρόνια μετατράπηκε σε εκκλησία.

Στα νεότερα χρόνια η περιοχή ονομάστηκε από τους επήλυδες Αρβανίτες Ραπεντώσα. Κατ' άλλους σημαίνει τόπος γεμάτος γουρούνια , ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι σημαίνει τόπος γεμάτος πλατάνια. Να σας πω την αλήθεια μου , γουρούνια δεν είδα , το ρέμα όμως που ακόμη και σήμερα κυλά με παραπέμπει σε πλατανόδασος.
 


Το ρέμα αυτό καταλήγει στην περιοχή Βρανά του Μαραθώνα και σε κάποια σημεία του είναι πραγματικά εντυπωσιακό και δημιουργεί καταρράκτη.

Δεν ξέρω στ' αλήθεια αν πρέπει να λυπάμαι που όλα αυτά στην Ελλάδα του 2019 παραμένουν περίπου άγνωστα στο ευρύ κοινό και αναξιοποίητα. Ο αρχαιολογικός χώρος ελλείψει φυλάκων παραμένει κλειστός για το κοινό , παρά το γεγονός ότι αποτελεί εν ολίγοις την κοιτίδα του Αθηναϊκού δράματος.

Όσο για το μονοπάτι που οδηγεί στον απίθανο καταρράκτη δεν είναι σηματοδοτημένο και φροντισμένο...

Να πω για άλλη μια φορά το γνωστό και κουραστικό ίσως....πως δηλαδή αν μια άλλη χώρα διέθετε αυτό τον πολιτιστικό και φυσικό πλούτο δε θα τον άφηνε στην τύχη του;
Από την άλλη , μπορεί και να είναι καλύτερα έτσι. Μέσα στην αφάνειά του το μέρος αυτό κρατά ακόμη αρκετή από την μυστική του και αγέραστη γοητεία...

Ευρυτανία

Ταξιδεύοντας κανείς στην περιοχή της Ευρυτανίας δεν μπορεί παρά να μείνει άφωνος μπροστά στο μεγαλείο της φυσικής της ομορφιάς αλλά και να θαυμάσει το κουράγιο και τη δύναμη των ανθρώπων που με πείσμα και επιμονή μόχθησαν και έζησαν σε αυτό τον κακοτράχαλο και άγριο τόπο.

Ο νομός Ευρυτανίας είναι ο πιο ορεινός από τους νομούς της Στερεάς Ελλάδας και δεν βρέχεται πουθενά από θάλασσα. Θυμίζει το στίχο του Ελύτη:



"Θεέ μου πρωτομάστορα μ' έχτισες μέσα στα βουνά..."

Μερικά από τα πιο γνωστά είναι  ο Τυμφρηστός ή Βελούχι , η Καλιακούδα ,  η Χελιδώνα.... Σε αυτά τα απόκρημνα και περήφανα βουνά έζησαν από την αρχαιότητα ήδη άνθρωποι σκληροτράχηλοι που έδεσαν τη μοίρα τους με τα πυκνά δάση , τα ποτάμια και τις βουνοκορφές της περιοχής.





Την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο τόπος έγινε καταφύγιο για τους κλέφτες , ενώ τα Άγραφα , παρέμειναν έξω από τους φορολογικούς καταλόγους της αυτοκρατορίας - α(στερ.) + γράφω - και πρόσφεραν προστασία  στους κυνηγημένους κι ανυπότακτους χριστιανούς.

Στην Επανάσταση ο Καραϊσκάκης και ο Μπότσαρης πολέμησαν  στα απρόσιτα βουνά της περιοχής , ο τελευταίος μάλιστα έχασε τη ζωή του στη μάχη του Κεφαλόβρυσου στερώντας τον Αγώνα από ένα σπουδαίο και τίμιο μαχητή.

Τόπος δύσκολος και φτωχός , ξεχασμένος για πολλά χρόνια από Θεό και ανθρώπους η Ευρυτανία πρωταγωνίστησε την περίοδο του Β' Παγκόσμιου πολέμου , καθώς από αυτήν ξεκινά το αντάρτικο των βουνών το 1942. Ένας Λαμιώτης γεωπόνος ο Θανάσης Κλάρας με λίγους ακόλουθους φτάνει στο χωριό Δομνίστα και καλεί από εκεί τους κατοίκους σε ξεσηκωμό. Ο αργότερα επονομαζόμενος Άρης Βελουχιώτης - από το τοπωνύμιο  Βελούχι  - δεν ήξερε ίσως τότε πως με την πράξη του αυτή θα έγραφε Ιστορία.


Και ποιος θα μπορούσε να αδικήσει όσους τον ακολούθησαν πιστεύοντας στο όραμα μιας καλύτερης και πιο δίκαιης ζωής...

Αργότερα στους Κορυσχάδες  -1944 -  συνεδρίασε το εθνικό συμβούλιο της Ελεύθερης Ελλάδας. Στην Ευρυτανία και σε όσες άλλες περιοχές είχαν απελευθερωθεί ήδη από τους Γερμανούς διεξήχθησαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές και ο φτωχός και βασανισμένος λαός των ορεινών χωριών της Ελλάδας μυήθηκε  για πρώτη φορά στην δημοκρατία.






Η ουτοπία της λαοκρατίας έσβησε γρήγορα κι ο εμφύλιος ήρθε να σαρώσει τα πάντα στο πέρασμά του. Η περιοχή της Ευρυτανίας , όπως και άλλες ορεινές περιοχές , ερημώθηκε. Οι άνθρωποι κυνηγημένοι από το παρελθόν , την ανέχεια , την πίκρα αναζήτησαν αλλού τις τύχες τους.






Στις μέρες μας ο όμορφος αυτός τόπος αρχίζει να αξιοποιείται τουριστικά. Κρατάει όμως ακόμη κάτι από την αρχέγονη γοητεία του , που άλλες περιοχές το έχουν χάσει ανεπιστρεπτί υποτασσόμενες στις Σειρήνες του εύκολου κέρδους και του life style.

Πόσο ακόμη θα αντέξει;