Confiteor - Ανατομία του Κακού

Δεν νομίζω ότι το βιβλίο Confiteor του Ζάουμε Καμπρέ χρειάζεται το δικό μου έπαινο , καθώς έχει ήδη από την στιγμή που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2016 συγκεντρώσει πλήθος διακρίσεων και βραβείων. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα το οποίο με αφορμή αλλά και κέντρο αναφοράς ένα περίφημο βιολί  παρουσιάζει ένα πλήθος ανθρώπινων ιστοριών που τέμνονται και δημιουργούν ένα πολύπλοκο και πολλές φορές τραγικό πλέγμα. Η Ιστορία της Ευρώπης φωτίζεται ανάγλυφα  μέσα από τις ιστορίες των κατόχων του βιολιού , ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το ζόφο του Γ '  Ράιχ.

         Δεν είναι ένα εύκολο βιβλίο , παρά τη δημοφιλία του. Τόσο από τεχνικής απόψεως , όσο και από άποψη περιεχομένου είναι "βαρύ" και θέλει "γερά στομάχια". Ο ήρωας , ένας homo universalis , βασανίζεται από ένα καίριο ερώτημα , που όσο ο χρόνος του μυθιστορήματος κυλά , τόσο εντείνεται:

Ποια είναι η φύση του Κακού;

Και ο ίδιος , φύση αγαθή και ευαίσθητη , άνθρωπος που στερήθηκε την αγάπη και την χαρά της ζωής πέφτει θύμα της κακότητας των συνανθρώπων του.

      Διαβάζοντάς το κανείς  έχει την ευκαιρία να χαρεί την ευρύτητα των γνώσεων του συγγραφέα , την αφηγηματική του δεινότητα αλλά και να προβληματιστεί για μια σειρά από ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη φύση και ο Καμπρέ θέτει εύστοχα και καίρια.

Από τα πιο δυνατά κατά τη γνώμη μου σημεία του μυθιστορήματος είναι οι παράλληλοι και τελικά ταυτιζόμενοι αφηγηματικοί μονόλογοι ενός διαβόητου ιεροεξεταστή  του 16ου αι. και του Ρούντολφ Ες , του διοικητή του Άουσβιτς , που βασανιστικά αναδεικνύουν την διαχρονική διάσταση του Κακού , που ντύνεται κάθε φορά άλλη φορεσιά , για να φέρει μόνο πόνο και καταστροφή.
Εξάλλου , συγκίνηση προκαλεί η αναδρομική αφήγηση ενός επιζώντα από το κολαστήριο του Άουσβιτς , ο οποίος με λόγο λιτό και χωρίς μελοδραματικές υπερβολές παρουσιάζει σε όλο της το "μεγαλείο" τη θηριωδία  που βίωσε ο ίδιος και η οικογένειά του σε αυτό το στρατόπεδο θανάτου.

Επίκαιρο  θέμα όσο ποτέ το Κακό στοιχειώνει τις ζωές μας , καθώς σε πείσμα της τεράστιας πνευματικής και τεχνολογικής προόδου του ανθρώπου συνεχίζει να αποδεικνύει πως , όσο κι αν αυτός έχασε το τρίχωμα , τα μυτερά δόντια και τα ζωώδη του ένστικτα , βαθιά μέσα του ένα ορμέμφυτο τον σπρώχνει στις πιο σκοτεινές και αβυσσαλέες πράξεις.
Κι ίσως το πιο δυσάρεστο  είναι πως ούτε η πνευματική καλλιέργεια ,  η  περίφημη Παιδεία, κατάφεραν να το δαμάσουν.

Ας μην ξεχνάμε πως τα κτήνη που διέπραξαν τις φρικαλεότητες στο Άουσβιτς και στα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν πολλές φορές επιστήμονες και άνθρωποι υψηλής κουλτούρας και πως οι τρόφιμοι οδηγούνταν στο θάνατο υπό τον ήχο κλασικής μουσικής...

Για την Χρύσα και την Μαργαρίτα

Ημέρες βινυλίου...

Το πικάπ στο σαλόνι μας προκαλούσε σοκ και δέος...

Ήταν πάντα βαλμένο σε περίοπτη θέση , καλογυαλισμένο και ντυμένο με την τελευταία λέξη της μόδας....τα σεμεδάκια της μαμάς!
Ήταν ένα λατρευτικό αντικείμενο αφιερωμένο στο θεό της μουσικής...τον Απόλλωνα...ο οποίος βεβαίως είχε  εκμοντερνιστεί στον 20ο αιώνα , είχε αφήσει τη λύρα από καβούκι χελώνας και είχε πιάσει τους δίσκους...τα βινύλια...

Ως παιδί μου έκαναν μεγάλη εντύπωση αυτά τα αγνώστου ταυτότητος δισκοειδή αντικείμενα. Θυμάμαι με πόση προσοχή και με τι λεπτές , χειρουργικές κινήσεις η μητέρα μου έβγαζε το δίσκο από τη θήκη του , τον τοποθετούσε στο πικάπ και ακουμπούσε πάνω του τη βελόνα...ένα ανεπαίσθητο "χρρρρ" και η μουσική πλημμύριζε το σπίτι...

Η μαμά μου ήταν μερακλού και αγόραζε συχνά δίσκους...στη δισκοθήκη μας διαθέτουμε σχεδόν τα πάντα...από Χάρυ Κλυνν μέχρι Ζανέτ Καπούγια και από Ρίτα Σακελλαρίου μέχρι Νάνα Μούσχουρη. Τα απογεύματα συχνά καθόμασταν γύρω από το μαγικό , λατρευτικό αντικείμενο και διασκεδάζαμε με τους δίσκους μας...κλαίγαμε από τα γέλια με τον Χάρυ Κλυνν και συγκινούμασταν μέχρι δακρύων με τη μελοποιημένη ποίηση του Θεοδωράκη.

Ο αδελφός μου είχε μεγάλο σεβντά με τον Γιώργο Νταλάρα...δεν υπήρχε δίσκος του που να μην τον αγόραζε...θέλοντας και μη είχα μάθει απέξω όλα του τα τραγούδια...στο τέλος τον αντιπάθησα...ζούσα υπό καθεστώς Νταλαρικής δικτατορίας...όμως δεν ήμουν η μόνη!

Η μαμά δεν ήθελε κανείς να αγγίζει το πικάπ και έβαζε μυστικά σημάδια που μόνο αυτή αναγνώριζε...όταν καμιά φορά ...σπάνια ...έλειπε από το σπίτι , ο αδελφός μου έτρεχε στα γρήγορα και έβαζε κρυφά δίσκους του Νταλάρα και μεράκλωνε...όταν εκείνη επέστρεφε , είχε βάλει τα πάντα στη θέση τους...ή έτσι τουλάχιστον νόμιζε...
Μα εκείνη που είχε υπολογίσει μέχρι και την τελευταία μοίρα από τη γωνία του σεμεδακίου της  , ήξερε πως αυτό είχε λάθρα μετακινηθεί...τότε ξεκίναγε στο σπίτι πανηγύρι , όχι μουσικό βέβαια , και μας άκουγε όλη η πολυκατοικία!!!

Από τα βινύλια περάσαμε στα CD και από τα CD στο youtube....τίποτε όμως δεν συγκρίνεται με την εποχή εκείνη...που ήμασταν αθώοι και ανοιχτοί σε κάθε τι μαγικό και όμορφο. Κι η μουσική τότε ήταν μαγεία και μυσταγωγία...

Κλείνω τα μάτια και ακούω ακόμη το πικάπ να παίζει στο σαλόνι....

                                                                            Αφιερωμένο στη γενιά του βινυλίου

Φθινόπωρο

Το φθινόπωρο είναι μια εποχή μετάβασης...μια διαδρομή από το άνοιγμα και την ξενοιασιά του καλοκαιριού στο κλείσιμο και στην περισυλλογή του χειμώνα.
Τα πρώτα σύννεφα που σκοτεινιάζουν τον ουρανό , οι πρώτες στάλες της βροχής καθώς και η απαραίτητη ζακετούλα στις βραδινές μας βόλτες μας δείχνουν καθαρά πως ο κύκλος της θερινής ραστώνης ολοκληρώνεται...

Φθίνουν οι οπώρες...μαραίνονται δηλαδή οι καρποί σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης. Τα τελευταία σύκα και σταφύλια μαζεύονται μέσα στο Σεπτέμβρη ή και αρχές Οκτώβρη. Μετά και το περίφημο καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου η γη παύει να προσφέρει τους καρπούς της...όχι για πολύ όμως...γιατί μέσα στο χειμώνα θα έρθουν άλλες εικόνες και στιγμές να μας παρηγορήσουν για την ομορφιά που χάθηκε.

Είπαμε , όμως...το φθινόπωρο είναι μια μετάβαση...μια εφηβεία...κι όπως δυσκολεύονται οι έφηβοι να κατανοήσουν τι είναι τελικά...να αποχωριστούν την παιδική τους ηλικία και να εισαχθούν στον κόσμο των ενηλίκων , έτσι και το φθινόπωρο φλερτάρει με την παιδικότητα του καλοκαιριού που χάνεται και την αυστηρότητα ενός ενήλικου χειμώνα...

Για μένα η μετάβαση αυτή έχει μια ταυτότητα οσφρητική , μια αίσθηση που πάντα με ακολουθεί και με γοητεύει...είναι η μυρωδιά των νυχτολούλουδων. Ακόμη και στους σκονισμένους και μουντούς δρόμους της Αθήνας , όλο και κάπου θα τη συναντήσεις ...το σούρουπο. Κρύβει μέσα της όλη την αλαφράδα του καλοκαιριού αλλά και την μελαγχολία ενός ηλιοβασιλέματος. Και στις λίγες στιγμές που περνούν , καθώς διασχίζω το πεδίο της , έχω ήδη ταξιδέψει και είμαι μακρυά , πολύ μακρυά ...σε ένα καινούργιο , φωτεινό καλοκαίρι , σε μια επόμενη έκρηξη αισθημάτων και ζωής.


                                                                                                               Καλό Φθινόπωρο