Κυριακή 8 Μαΐου 2016

Μάνα , μητέρα , μαμά

Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι όλες οι λέξεις που δηλώνουν την μητρότητα στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες προέρχονται από μια "ηχομιμητική ρίζα" -  ma - της παιδικής γλώσσας που αποτελούσε μάλλον την προσφώνηση προς την μητέρα.

Ελληνικά: μήτηρ
Σανσκριτικά: matar
Λατινικά: mater
Γαλλικά:mere
Ισπανικά: madre
Αγγλικά: mother
Γερμανικά: muoter

Μια άλλη γλωσσολογική προσέγγιση συνδέει τις λέξεις μήτηρ - μαία - μάμμη με τον μαστό , διότι προφανώς μητέρα είναι αυτή που θρέφει.
 Εξάλλου , η μήτρα , το όργανο του σώματος στο οποίο τρέφεται το έμβρυο και  αναπτύσσεται η ζωή για 9 μήνες , έχει επίσης την ίδια ρίζα.

Η μητέρα είναι η πύλη μέσω της οποίας βγαίνει κανείς στη ζωή. Και η σχέση με την μητέρα είναι καθοριστική , είτε μας αρέσει , είτε όχι , είτε το συνειδητοποιούμε , είτε το αρνούμαστε.

Η γλώσσα φυσικά με τον πλούτο και τις αποχρώσεις της έχει πολλές και διαφορετικές λέξεις, ομόρριζες τις περισσότερες , για να εκφράσει αυτή την ιδιαίτερη και μοναδική για τον καθένα μας σχέση.

Η λέξη μητέρα είναι αυτή που έχει το μεγαλύτερο κύρος και επισημότητα. Ταυτόχρονα , όμως δημιουργεί και μια απόσταση μεταξύ των προσώπων , είναι πιο ψυχρή.
Σε μεταφορικές εκφράσεις δηλώνει την γενεσιουργό αιτία για κάτι π.χ. αργία μήτηρ πάσης κακίας ή την καθοριστική στιγμή π.χ μητέρα όλων των μαχών.

Η μάνα πάλι έχει μια λαϊκότητα μέσα της και βγάζει πιο έντονα συναισθήματα. Όταν κανείς την χρησιμοποιεί , δείχνει ότι βιώνει  μια στενή και έντονη σχέση με το πρόσωπο που τον γέννησε. Υπάρχουν πολλές εκφράσεις που χρησιμοποιούν την λέξη μάνα από τις οποίες ξεχωρίζω δύο , γιατί θεωρώ πως πλησιάζουν την αρχική σημασία της λέξης.  Λέμε π.χ πως το ψυγείο ήταν ελαττωματικό από τη μάνα του και εννοούμε από την αρχική του κατασκευή. Επίσης , κάποιος είναι μάνα ή μανούλα στα ηλεκτρονικά , δηλαδή ξέρει καλά από ηλεκτρονικά , είναι επιδέξιος σε αυτά.

Η λέξη που κατά τη γνώμη μου δείχνει την μεγαλύτερη παιδικότητα και προσκόλληση στην μητέρα μας είναι η λέξη μαμά. Πραγματικά , κάθε φορά που την προφέρω ή την ακούω , νομίζω πως ξαναφοράω κορδελίτσες στα μαλλιά και φουστανάκι με φραμπαλάδες....είναι η πιο ατόφια , τρυφερή και πρωτογενής προσφώνηση που μπορεί να ακούσει μια γυναίκα που έχει παιδιά.
Ίσως γι' αυτό και ο εξαρτημένος και αναποφάσιστος άνδρας , ο άνδρας που τελικά δεν μεγάλωσε , λέγεται μαμάκιας ή μαμόθρεφτος.

Δεν ξέρω κατά πόσο είναι τυχαίο ότι η γιορτή της μητέρας γιορτάζεται τον  μήνα Μάϊο  , δηλαδή τον μήνα τον αφιερωμένο στην Μαία , μητέρα του Ερμή και τροφό του Αρκάδα. Και οι συμπτώσεις καμιά φορά έχουν την σημασία τους...

Χρόνια πολλά στις μαμάδες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου